ΣΧΟΛΙΟ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ

Άρθρο 12 – Παράταση της αναστολής Φόρου Προστιθέμενης Αξίας ακινήτων για το 2026

Προς: Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών

Διαφωνία και Πρόταση Εναλλακτικής Πολιτικής

Διατυπώνω ριζική διαφωνία με την προτεινόμενη συνέχιση της αναστολής του ΦΠΑ στα ακίνητα και προτείνω μείωση του συντελεστή ΦΠΑ στις κατοικίες στο 13% με εφαρμογή μηχανισμού αντίστροφης επιβάρυνσης (reverse charge) αντί της απλής παράτασης της αναστολής, για τους παρακάτω φορολογικούς, οικονομικούς και κοινωνικούς λόγους:

 1. Επιβάρυνση όλων των αγοραστών με ενσωματωμένο ΦΠΑ εισροών

Η αναστολή του ΦΠΑ δημιουργεί την πλάνη ότι οι αγοραστές νεόδμητων ακινήτων δεν επιβαρύνονται με ΦΠΑ. Εντούτοις, σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ, το μη συμψηφισμένο τμήμα του ΦΠΑ αντιστοιχεί στο 14,8% της τελικής τιμής πώλησης, καθώς ο κατασκευαστής δεν έχει δυνατότητα να συμψηφίσει τον ΦΠΑ των εισροών (υλικών, υπηρεσιών, εργασιών) όταν η πώληση απαλλάσσεται του φόρου.[1][2][3][4]

Αυτό σημαίνει ότι όλοι οι αγοραστές, συμπεριλαμβανομένων των δικαιούχων απαλλαγής πρώτης κατοικίας, επιβαρύνονται έμμεσα με σημαντικό ποσοστό ενσωματωμένου ΦΠΑ εισροών. Το ποσοστό αυτό ενσωματώνεται στο κόστος κατασκευής και μεταφέρεται αναπόφευκτα στην τιμή πώλησης, καταργώντας ουσιαστικά μέρος του οφέλους της απαλλαγής.[2][3][4][1]

 2. Ενίσχυση της παραοικονομίας και φοροδιαφυγής

Η αναστολή του ΦΠΑ παράγει ισχυρό αντικίνητρο για φορολογική συμμόρφωση στους κατασκευαστές. Δεδομένου ότι δεν μπορούν να συμψηφίσουν τον ΦΠΑ εισροών, δεν έχουν κανένα οικονομικό λόγο να ζητούν νόμιμα τιμολόγια για τις αγορές τους. Αντίθετα, αναζητούν πηγές προμήθειας υλικών χωρίς τιμολόγιο ή από ευρωπαϊκές χώρες με ευνοϊκότερες ρυθμίσεις, προβαίνουν σε συναλλαγές στην «γκρίζα ζώνη».[5][6][7][8]

Η παραοικονομία στην Ελλάδα εκτιμάται σε 16-18% του ΑΕΠ, δηλαδή περίπου 40-45 δισ. ευρώ ετησίως. Το «κενό ΦΠΑ» (VAT gap) στη χώρα μας ανέρχεται στο 13,7-30%, ενώ στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες κυμαίνεται σε 4-15%. Η αναστολή του ΦΠΑ στις κατασκευές συμβάλλει άμεσα στη διόγκωση αυτού του κενού, καθώς εξαφανίζει το κίνητρο νόμιμων συναλλαγών στην αλυσίδα εφοδιασμού.[6][7][8][9][10][11][5]

 3. Κατάργηση του ευεργετήματος της απαλλαγής πρώτης κατοικίας

Η αναστολή δημιουργεί ελάχιστη πραγματική διαφορά μεταξύ αγοραστή πρώτης κατοικίας και επενδυτή/αγοραστή δεύτερης κατοικίας. Υπενθυμίζεται ότι ο αγοραστής πρώτης κατοικίας δεν πληρώνει φόρο μεταβίβασης εφόσον η αξία της κατοικίας είναι εντός των ορίων (200.000€ για άγαμους, 250.000€ για έγγαμους, με προσαυξήσεις για τέκνα). Οι υπόλοιποι αγοραστές πληρώνουν φόρο μεταβίβασης 3%.[4][12][13][14][15][16][17][18]

Με την τρέχουσα αναστολή:

- Αγοραστής πρώτης κατοικίας: 0% φόρος μεταβίβασης + ~14,8% ενσωματωμένος ΦΠΑ εισροών = ~14,8% συνολική επιβάρυνση[3][1]

- Επενδυτής/αγοραστής δεύτερης κατοικίας: 3% φόρος μεταβίβασης + ~14,8% ενσωματωμένος ΦΠΑ = ~17,8% συνολική επιβάρυνση

Διαφορά μόλις 3 ποσοστιαίων μονάδων - ασήμαντη για τον επενδυτή που συχνά έχει ισχυρότερη διαπραγματευτική θέση και αποσβένει αυτή τη διαφορά στην τελική τιμή.[19][20][21]

Με εφαρμογή ΦΠΑ 13% και reverse charge:

- Αγοραστής πρώτης κατοικίας: 0% ΦΠΑ (λόγω απαλλαγής) + 0% φόρος μεταβίβασης = 0% συνολική επιβάρυνση[14][15]

- Επενδυτής: 13% ΦΠΑ + 3% φόρος μεταβίβασης = 16% συνολική επιβάρυνση

Διαφορά 16 ποσοστιαίων μονάδων - ουσιαστικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και κίνητρο για τους νέους αγοραστές πρώτης κατοικίας.[22][2]

 4. Ευρωπαϊκές βέλτιστες πρακτικές: Μηχανισμός Αντίστροφης Επιβάρυνσης (Reverse Charge)

Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα της ΕΕ που δεν εφαρμόζει μηχανισμό αντίστροφης επιβάρυνσης (reverse charge) στις κατασκευές. Ο μηχανισμός αυτός, που προβλέπεται από το Άρθρο 199 της Οδηγίας ΦΠΑ της ΕΕ, μεταφέρει την ευθύνη καταβολής του ΦΠΑ από τον προμηθευτή στον αγοραστή και εφαρμόζεται ευρέως στην Ευρώπη:[23][24][25][26]

Χώρες που εφαρμόζουν Reverse Charge στις κατασκευές:

- Ολλανδία: Υποχρεωτικός για όλες τις B2B κατασκευαστικές συναλλαγές[27][28]

- Βέλγιο: Εφαρμόζεται σε όλους τους εγγεγραμμένους στο ΦΠΑ από το 2023[29][30]

- Γερμανία: Εφαρμόζεται όταν δεν υπάρχει μόνιμη εγκατάσταση (§13b UStG)[31]

- Αυστρία: Εφαρμόζεται από υπεργολάβο σε κύριο ανάδοχο[32][33]

- Γαλλία: Υποχρεωτική autoliquidation από το 2022[34]

- Ηνωμένο Βασίλειο: Υποχρεωτικός domestic reverse charge για κατασκευές[28][35][36][37][38]

- Ισπανία: Εφαρμόζεται σε ανάπτυξη γης και κτιριακές συμβάσεις[39][40]

Πλεονεκτήματα του Reverse Charge:[41][35][23][28]

1. Απλοποίηση: Ο προμηθευτής δεν χρειάζεται να εγγραφεί για ΦΠΑ στη χώρα του έργου

2. Καταπολέμηση φοροδιαφυγής: Εξαλείφει το "carousel fraud" (απάτη εξαφανισμένου εμπόρου)

3. Ουδέτερη ταμειακή ροή: Ο αγοραστής δηλώνει και εκπίπτει το ΦΠΑ ταυτόχρονα

4. Διαφάνεια: Οι φορολογικές αρχές έχουν πλήρη ορατότητα των συναλλαγών

5. Κίνητρο νόμιμων συναλλαγών: Οι κατασκευαστές ωφελούνται από έκπτωση ΦΠΑ εισροών

 5. Συνδυασμός μειωμένου συντελεστή με κοινωνική πολιτική

Η Οδηγία ΦΠΑ της ΕΕ επιτρέπει την εφαρμογή μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στην παροχή κατοικιών «ως μέρος κοινωνικής πολιτικής». Πρόσφατα επιτυχημένα παραδείγματα:[42][43][44][45]

- Ιρλανδία: Εφάρμοσε συντελεστή 9% για διαμερίσματα από τον Οκτώβριο 2025, με στόχο τη μείωση του κόστους κατασκευής κατά 50.000-80.000 ευρώ ανά μονάδα και την ενίσχυση της προσφοράς[46][47][48][49][22]

- Ιταλία: Εφαρμόζει 10% για κοινωνική στέγαση (έναντι 22% κανονικού)[50][51]

- Γαλλία: 5,5% για ανακαινίσεις και κοινωνική στέγαση[50][34]

- Βέλγιο: 6% για ανακαινίσεις κατοικιών άνω των 10 ετών[52][50]

Η Ελλάδα έχει πλήρη ευελιξία από το 2022 να εφαρμόσει μειωμένο συντελεστή 13% ή και χαμηλότερο για κατοικίες.[43][45][53][42]

 6. Δημοσιονομικά οφέλη από τη μείωση ΦΠΑ στο 13%

Σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΟΒΕ, η μείωση του ΦΠΑ από 24% σε 13%:[1][2][3]

- Θα αύξανε τις επενδύσεις σε νέες κατοικίες κατά 22-27%[2]

- Θα δημιουργούσε 8.500-10.400 νέες θέσεις εργασίας[1][2]

- Θα αύξανε τα φορολογικά έσοδα παρά τη μείωση του συντελεστή, λόγω της αύξησης της φορολογικής βάσης και της μείωσης της φοροδιαφυγής[11][2][1]

- Θα προσέλκυε εισροές κεφαλαίων από το εξωτερικό άνω των 800 εκατ. ευρώ[2]

 7. Οικονομική αποτελεσματικότητα και πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα

Κάθε 1 ευρώ επένδυσης στις κατασκευές επιστρέφει 0,40 ευρώ στα δημόσια ταμεία. Κάθε θέση εργασίας στον πυρήνα του κλάδου δημιουργεί άλλες 2 θέσεις στο σύνολο της οικονομίας. Η αναστολή του ΦΠΑ νεκρώνει τον κλάδο και την καινοτομία, ενώ η μείωσή του με reverse charge τον τονώνει και δημιουργεί θετικό κύκλο ανάπτυξης.[54][4][1][2]

Η αξία παραγωγής του κλάδου των κατασκευών έφτασε τα 15,7 δισ. ευρώ το 2024, αλλά οι επενδύσεις σε κατασκευές ως ποσοστό του ΑΕΠ παραμένουν στο 6% - το χαμηλότερο της ΕΕ28 (μέσος όρος 10,9%). Υπάρχει τεράστιο περιθώριο ανάπτυξης που η σωστή φορολογική πολιτική μπορεί να απελευθερώσει.[55][56][54]

 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Άμεσες ενέργειες:

1. Αντικατάσταση της αναστολής με μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ 13% για όλες τις νέες κατοικίες

2. Εφαρμογή μηχανισμού αντίστροφης επιβάρυνσης (domestic reverse charge) για κατασκευαστικές υπηρεσίες σε B2B συναλλαγές, σύμφωνα με το Άρθρο 199 της Οδηγίας ΦΠΑ:[25][23]

   - Ο κατασκευαστής/προμηθευτής εκδίδει τιμολόγιο χωρίς ΦΠΑ

   - Ο αγοραστής (εφόσον είναι εγγεγραμμένος στο ΦΠΑ) δηλώνει το ΦΠΑ στην περιοδική δήλωσή του

   - Ταυτόχρονα εκπίπτει το ΦΠΑ εισροών - μηδενική καθαρή επιβάρυνση[35][28][41]

   - Πλήρης διαφάνεια και ιχνηλασιμότητα των συναλλαγών[23][28]

3. Διατήρηση και ενδυνάμωση της απαλλαγής για πρώτη κατοικία από τον ΦΠΑ, δημιουργώντας ουσιαστική διαφοροποίηση 16 ποσοστιαίων μονάδων έναντι των επενδυτών

4. Πλήρης συμψηφισμός ΦΠΑ εισροών για τους κατασκευαστές μέσω του reverse charge, εξαλείφοντας το ενσωματωμένο κόστος 14,8%[3][1]

Αναμενόμενα αποτελέσματα:

- Ριζική μείωση παραοικονομίας από 30% σε επίπεδα κάτω του 10% και αύξηση φορολογικών εσόδων[8][5][6][11][23]

- Πραγματική και ουσιαστική στήριξη αγοραστών πρώτης κατοικίας με οικονομία 16 ποσοστιαίων μονάδων[14][22][2]

- Τόνωση οικοδομικής δραστηριότητας και δημιουργία 8.500-10.400 θέσεων εργασίας[54][1][2]

- Ενίσχυση φορολογικής συμμόρφωσης και διαφάνειας μέσω του reverse charge[7][28][6][8][23]

- Σύγκλιση με ευρωπαϊκές βέλτιστες πρακτικές - η Ελλάδα θα είναι η τελευταία χώρα της ΕΕ που εφαρμόζει reverse charge[24][26][23]

- Ανάπτυξη του κλάδου των κατασκευών προς το ευρωπαϊκό μέσο όρο (από 6% σε 10,9% του ΑΕΠ)[56][54]

- Απλοποίηση διοικητικών διαδικασιών για κατασκευαστές και αγοραστές[28][41][35]

- Καθαρή ταμειακή ροή για τις επιχειρήσεις (το ΦΠΑ δηλώνεται και εκπίπτεται ταυτόχρονα)[41][35][28]

 ΤΕΧΝΙΚΗ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ

Η εφαρμογή του reverse charge είναι απλή και έχει αποδειχθεί αποτελεσματική σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες:[23][28][41]

Βήμα 1: Ο κατασκευαστής εκδίδει τιμολόγιο με την ένδειξη «Αντίστροφη επιβάρυνση - Άρθρο 199 Οδηγίας ΦΠΑ»[36][28][41]

Βήμα 2: Ο αγοραστής (εγγεγραμμένος στο ΦΠΑ) καταχωρεί στην περιοδική δήλωση:

- Το ΦΠΑ ως εκροή (output tax)

- Το ίδιο ποσό ως εισροή (input tax)

- Καθαρό αποτέλεσμα: μηδέν[35][28][41]

Βήμα 3: Οι φορολογικές αρχές έχουν πλήρη ορατότητα χωρίς ταμειακές κινήσεις[28][23]

Εξαίρεση: Για πωλήσεις προς τελικούς καταναλωτές (B2C), εφαρμόζεται κανονικά ο ΦΠΑ 13% ή απαλλαγή για πρώτη κατοικία[31][34]

Η προτεινόμενη πολιτική συνιστά οριστική και βιώσιμη λύση αντί προσωρινής ανακούφισης, με επιστημονικά τεκμηριωμένα οφέλη για την οικονομία, την κοινωνική συνοχή, τα δημόσια οικονομικά και την καταπολέμηση της παραοικονομίας. Η Ελλάδα θα συγκλίνει τέλος με τις ευρωπαϊκές βέλτιστες πρακτικές και θα υιοθετήσει ένα απλό, διαφανές και αποτελεσματικό σύστημα που λειτουργεί επιτυχώς σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες.

---

Υποβάλλων:  

[Όνομα]  

Πιστοποιημένος Εκτιμητής Ακινήτων  

Μεσίτης Ακινήτων με 25ετή εμπειρία

Ημερομηνία: 21 Οκτωβρίου 2025

[1](https://iobe.gr/docs/research/RES_04_12112018_REP_GR.pdf)

[2](https://www.enikonomia.gr/economy/nea-erevna-tou-iove-apokalyptei-pos-i-meiosi-tou-fpa-sta-akinita-/)

[3](https://www.protothema.gr/files/2018-11-12/iove_meleti_akinita.pdf)

[4](https://buildexpogreece.com/paratasi-stin-anastoli-fpa/)

[5](https://www.eea.gr/arthra-eea/pano-apo-45-dis-i-paraoikonomia-stin-ellada-poioi-paragontes-tin-trofodotoyn/)

[6](https://www.businessdaily.gr/oikonomia/164808_pano-apo-20-toy-aep-i-paraoikonomia-stin-ellada-symfona-me-meleti-toy-kepe)

[7](https://www.epixeiro.gr/article/553998)

[8](https://www.ot.gr/2025/10/20/forologia/forologia-eidiseis/forodiafygi-paramenei-se-ypsilotera-epipeda-stin-ellada-se-sygkrisi-me-alles-xores-tis-ee/)

[9](https://www.fortunegreece.com/article/paraoikonomia-ano-ton-40-dis-evro-stin-ellada-forologikes-allages-kai-meiosi-kenou-fpa-sto-epikentro/)

[10](https://www.in.gr/2025/10/20/economy/makroimereyei-forodiafygi-stin-ellada/)

[11](https://www.newmoney.gr/roh/palmos-oikonomias/oikonomia/iobe-stin-ellada-xanetai-to-30-apo-tis-eisprakseis-fpa/)

[12](https://www.ot.gr/2025/10/13/forologia/forologia-eidiseis/akinita-ta-mystika-tis-anastolis-epivolis-fpa-2/)

[13](https://www.investa.com.gr/id/paratasi-tou-midenikou-fpa-stis-nees-oikodomes-ws-/article.html)

[14](https://www.gov.gr/sdg/residence/purchasing-and-selling-of-immovable-property/real-estate-transfer-tax/requirements-and-documents-for-exemption-of-primary-residence)

[15](https://www.gov.gr/sdg/residence/purchasing-and-selling-of-immovable-property/real-estate-transfer-tax/exemption-from-real-estate-transfer-tax-for-purchase-of-primary-residence)

[16](https://protio.gr/resources/symboules-odigoi/apallagi-forou-metavivasis/)

[17](https://www.e-forosimv.gr/details.asp?id=791&cat=4)

[18](http://www.aade.gr/exypiretisi-enimerosi/hristikoi-odigoi/hristikos-odigos-gia-ta-basika-forologika-dikaiomata-ton-amea/foros-metabibasis-akinitoy)

[19](https://landandfloors.com/golden-visa-oria-proipotheseis/)

[20](https://www.powergame.gr/akinita/934595/akinita-1-sta-5-polithikan-apo-angelies-to-2024/)

[21](https://lekkakou.gr/b/deyterogenhs-agora-akinhton-kai-allagh-pistoth-proklhseis-kai-eykairies-gia-ton-ksenodoxo)

[22](https://mylittlehome.ie/budget-2026-9-percent-apartment-vat-rate-ireland/)

[23](https://taxation-customs.ec.europa.eu/system/files/2016-09/kp_07_14_060_en.pdf)

[24](https://vatdesk.eu/en/construction-services/)

[25](https://taxation-customs.ec.europa.eu/archives/taxable-persons/persons-liable-vat-payment_en)

[26](https://marosavat.com/manual/vat/greece/reverse-charge/)

[27](https://www.crowe-peak.nl/en/domestic-reverse-charge-vat-for-construction-services-in-the-netherlands/)

[28](https://www.taxually.com/blog/reverse-charge-vat-everything-you-need-to-know)

[29](https://www.easytax.co/en/tax-mag/info/belgium-extension-of-mechanism-deregistration-for-building-and-construction-sector/)

[30](https://marosavat.com/manual/vat/belgium/reverse-charge/)

[31](https://www.vat-germany.com/blog/vat-on-construction-services-in-germany-for-foreign-companies/)

[32](https://www.lexisnexis.co.uk/tolley/tax/commentary/eu-and-global-vat/2-austria/domestic-reverse-charge-austria-01)

[33](https://vatdesk.eu/en/countries-en/austria-local-reverse-charge-on-specific-goods-and-services/)

[34](https://stripe.com/resources/more/self-liquidation-vat)

[35](https://www.getsphere.com/blog/reverse-charge-vat)

[36](https://creative.accountants/business-tax/what-is-a-reverse-charge-and-when-should-i-apply-it/)

[37](https://www.crunch.co.uk/knowledge/article/what-is-vat-reverse-charge-in-the-construction-sector)

[38](https://www.bdo.co.uk/en-gb/insights/tax/vat-and-indirect-taxes/domestic-reverse-charge-vat-for-construction-services)

[39](https://www.vatupdate.com/2025/09/24/spain-clarifies-vat-reverse-charge-for-construction-including-plumbing-and-demolition-activities/)

[40](https://marosavat.com/manual/vat/spain/reverse-charge/)

[41](https://www.avalara.com/vatlive/en/eu-vat-rules/eu-vat-returns/reverse-charge-on-eu-vat.html)

[42](https://accountancyeurope.eu/wp-content/uploads/2022/12/220214-VAT-rates-factsheet.pdf)

[43](https://europa.eu/youreurope/business/taxation/vat/vat-rules-rates/index_el.htm)

[44](https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/HTML/?uri=CELEX%3A62014CJ0161)

[45](https://www.vatcalc.com/eu/eu-reduced-vat-rate-freedoms-adopted-6-april-2022-in-force/)

[46](https://www.grantthornton.ie/insights/factsheets/9-percent-vat-apartments-housing-supply/)

[47](https://www.irishtimes.com/business/2025/10/16/vat-cut-on-apartments-will-have-inequitable-impact/)

[48](https://www.irishtimes.com/ireland/housing-planning/2025/10/11/housing-crisis-budget-2026-apartments-vat-corporation-tax/)

[49](https://www.thejournal.ie/minister-for-housing-says-tax-cut-is-because-developers-cant-break-even-on-apartments-6838322-Oct2025/)

[50](https://www.eurofiscalis.com/en/vat-rates-in-ue/)

[51](https://taxation-customs.ec.europa.eu/news/eu-vat-derogations-2025-10-14_en)

[52](https://www.accountable.eu/en-be/blog/vat-rates-construction/)

[53](https://espa.io/en/real-estate-the-suspension-of-24-vat-on-construction-is-extended-until-2024/)

[54](https://iobe.gr/docs/research/RES_05_F_24062025_REP_GR.pdf)

[55](https://www.forin.gr/articles/article/85475/iobe-sta-157-dis-h-aksia-paragwghs-tou-kladou-twn-kataskeuwn-sthn-ellada)

[56](https://ypodomes.com/kataskeyes-synechizei-na-kalpazei-o-klados-avevaiotita-logo-nok-alla-kai-10-dis-eyro-se-nea-erga-mechri-to-2030/)

[57](https://1stopvat.com/eu-guide-to-simplified-triangulation-method-for-vat-purposes/)

[58](https://marosavat.com/vat-triangulation-simplification/)

[59](https://www.pwc.nl/en/insights-and-publications/tax-news/vat/wider-application-of-simplified-procedure-for-triangulation-afte.html)

[60](https://360wedo.com/en/simplified-trilateral-trade-procedure/)

[61](https://www.loyensloeff.com/insights/news--events/news/ecj-rules-on-vat-simplified-triangulation-scheme/)

[62](https://assets.kpmg.com/content/dam/kpmg/pdf/2013/02/vat-construction-real-estate-201301-v2.pdf)

[63](https://www.thetaxcompany.eu/details-you+are+engaged+in+the+construction+of+a+building+in+an+eu+country+in+which+you+are+not+established-407)

[64](https://www.easytax.co/en/industries/vat-and-building-sites-renovation-construction/)

[65](https://www.grantthornton.nl/en/insights-en/topics/tax/vat/major-eu-reforms-for-customs-and-import-vat-in-the-pipeline/)

[66](https://www.asd-int.com/en/vat-rates-2025-in-europe/)

[67](https://www.thetaxcompany.eu/details-international+construction+firms+obtaining+vat+numbers+to+comply+with+vat+obligations+on+cross-border+projects+across+the+eu-568)

[68](https://www.globalvatcompliance.com/globalvatnews/vat-rates-in-europe-2021/)

[69](https://accace.com/vat-in-europe/)

[70](https://www.advantlaw.com/fileadmin/advantlaw/Brochures_ADVANT/The_VAT_Group_regime_in_France__Germany_and_Italy_ADVANT.pdf)

[71](https://www.vatcalc.com/global/global-2023-vat-gst-changes/)

Προεκλογικά διλήμματα. Μετεκλογικές αυταπάτες

Δυο λόγια για τα "νέα" διλήμματα που φαίνεται ότι επικρατούν στα πλαίσια των επερχόμενων εκλογών. Το "Παλιό - Νέο", "Διεφθαρμένο - Καθαρό", "Έμπειρο - Άπειρο" τείνουν να αντικαταστήσουν το παρωχημένο πλέον "Μνημονιακό - Αντιμνημονιακό".
Το Νέο και το Παλιό δεν εξαρτάται από το πότε γεννήθηκε αλλά από το πόσο προηγείται.
Η διαφθορά των Πολιτικών Ηγετών δεν αποτελεί αιτία των δεινών μιας κοινωνίας αλλά αποτέλεσμα της αδυναμίας των πολιτών να τους ελέγξουν.
Δεν υπάρχουν προοδευτικοί ή συντηρητικοί άνθρωποι η απασχόληση και ο τρόπος που βιοπορίζονται καθορίζει την σχέση τους με την πρόοδο.
Η Εμπειρία αποτελεί γινόμενο με συντελεστές τον Χρόνο την Προσπάθεια και την Επιδίωξη που αποτελεί τον βασικό συντελεστή Δηλ Τι προσπαθούσες τόσο καιρό να κάνεις;

Προσωπικά θεωρώ αυτού του είδους τα προ κρίματα αόριστα και αντιεπιστημονικά διότι δεν αποτελούν ικανές και αναγκαίες συνθήκες για να διακρίνουν μια πολιτική από μια άλλη, αντιθέτως διαχέουν τις αιτίες, αποκρύπτουν ευθύνες και δυσκολεύουν την κατανόηση και την εύρεση - εφεύρεση λύσεων.
Ανήκω σε όσους πιστεύουν ότι οι άνθρωποι γεννιούνται ικανοί τόσο για το καλό όσο και για το κακό και η επίδραση της κοινωνίας είναι που τους μετατρέπει σε διεφθαρμένους, άπληστους, αγαθούς, αγωνιστές κλπ
Όλοι μας δηλαδή αντιδρούμε αναλόγως συνθηκών. Δεν λέω ότι είναι εύκολο να αλλάξουν χαρακτήρα οι άνθρωποι αλλά ότι το περιβάλλον επιτρέπει να εκδηλωθούν κάθε φορά και διαφορετικά στοιχεία του χαρακτήρα μας. Έτσι με διαφορετικό τρόπο αντιδρούν στα ίδια ερεθίσματα διαφορετικοί άνθρωποι.
Η Δεξιά ή η Αριστερή πολιτική αφετηρία - τοποθέτηση δεν παρέχει ηθικό πλεονέκτημα ή μειονέκτημα για κάποιον πολίτη, αποτελεί απλά και μόνο το φίλτρο μέσα από το οποίο βλέπει και προσπαθεί να ερμηνεύσει τον ίδιο κόσμο.
Από την άλλη πλευρά η θέση κάποιου στον καταμερισμό εργασίας και η σχέση του με την τεχνολογία αποτελούν καθοριστικό παράγοντα στην μορφή πολιτικής που επιλέγει ο καθένας να τον εκφράσει.
Για παράδειγμα Εταιρείες που απασχολούνται με κάποια νέα τεχνολογία στο αντικείμενο τους είναι λογικό να αγαπούν τις αλλαγές και την πρόοδο που όπως είναι φυσικό τρομάζει τους υπόλοιπους που δεν τις κατέχουν, κατανοούν, ελέγχουν και αντιδρούν στις αλλαγές. Μετά από κάποιο χρόνο ωστόσο η καινοτόμος προοδευτική Εταιρεία θα γίνει συντηρητική, αντιδραστική όταν παλιώσει η τεχνολογία που διαθέτει και δεν μπορεί να παρακολουθήσει - ελέγξει την εξέλιξη.

Η αγορά των ακινήτων και η ζωή των ανθρώπων.

Η ζωή των ανθρώπων είναι κοινωνικά και συναισθηματικά συνδεδεμένη με την επαγγελματική τους δραστηριότητα και με την κατοικία τους. Τόσο η εξέλιξη των μέσων μεταφοράς όσο και το άνοιγμα των εθνικών συνόρων επέτρεψαν όλο και ευκολότερα οι άνθρωποι να αλλάζουν κατοικία για επαγγελματικούς λόγους αλλά και να αποκτούν δεύτερη κατοικία εντός και εκτός της χώρας καταγωγής τους.
Όσο πιο ανεπτυγμένη είναι μια περιοχή τόσο μεγαλύτερες προσδοκίες επαγγελματικής σταδιοδρομίας “υπόσχεται”, ενώ πολλοί άνθρωποι, για λόγους, ασφάλειας, φυσικού κάλλους, ευνοϊκών περιβαλλοντικών και κλιματικών συνθηκών, επιλέγουν να κατοικήσουν μόνιμα η προσωρινά για κάποιο τμήμα της ζωής τους σε διαφορετική περιοχή από εκείνη που γεννήθηκαν ή και εργάστηκαν. Οι ροπές αυτές έχουν ως αποτέλεσμα την προσέλκυση πληθυσμού στις δημοφιλείς περιοχές με αποτέλεσμα να αυξάνεται η ζήτηση στέγης η οποία με τη σειρά της αυξάνει τις τιμές των ακινήτων.
Αντίθετα οι περιοχές που δεν μπορούν να προσφέρουν απασχόληση ή είναι υποβαθμισμένες περιβαλλοντικά απογοητεύουν και απομακρύνουν τους πολίτες με αποτέλεσμα να υποχωρούν και οι τιμές.
Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η κατοικία αποτελεί τον συνδετικό κρίκο ενός ατόμου αλλά και μιας οικογένειας με μια κοινότητα αλλά και ένα έθνος. Δεν είναι τυχαίο ότι στη συνείδηση αρκετών ανθρώπων πατρίδα είναι ο τόπος που γεννήθηκαν και ζουν, όχι ο τόπος των προγόνων τους, και αντίστροφα όταν προσβάλλεται το δικαίωμα τους στην κατοικία (πλειστηριασμοί) οι άνθρωποι αισθάνονται προδομένοι από την πατρίδα τους.
Εκτός από θεμελιώδη δεσμό της κοινωνίας η κατοικία αποτελεί ένα χώρο ασφάλειας, συνεύρεσης και δημιουργίας αλλά και κοινωνικής επιρροής της οικογένειας. Έχει αποδειχθεί ότι η μόνιμη κατοικία καθιστά τους πολίτες κοινωνικά υπεύθυνους και απαλείφει φαινόμενα παραβατικής συμπεριφοράς. Άνθρωποι άγνωστοι μεταξύ τους γίνονται γείτονες τα παιδιά τους μεγαλώνουν μαζί, νέες οικογένειες, παράδοση.
Η κατοικία αποτελεί επίσης σημαντικό οικονομικό μέγεθος. Το μεγαλύτερο τμήμα του οικογενειακού προϋπολογισμού κατευθύνεται στις δαπάνες στέγασης ενώ η κατοικία αποτελεί την λαϊκότερη μορφή αποταμίευση και επένδυσης. Αποτέλεσμα αυτών είναι μεγάλος αριθμός επαγγελματικών δραστηριοτήτων να επηρεάζεται άμεσα ή έμμεσα από την αγορά των ακινήτων.
Έχει υπολογισθεί ότι κάθε νέο σπίτι δημιουργεί δυο νέες μόνιμες θέσεις απασχόλησης.
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να υπολογίσουμε την εμπορική αξία των ακινήτων όλοι δε αναγνωρίζουν ως βασικότερη παράμετρο την τοποθεσία. Στη χώρα μας δεν δικαιολογείται αυτή η καταρράκωση των τιμών των ακινήτων μιας δεν έχει αλλάξει τοποθεσία.
Η κρίση που βιώνουμε είναι χρηματοοικονομική, θα μπορούσαμε απλοϊκά να πούμε ότι είναι τεχνητή κρίση που προέκυψε από την ραγδαία πτώση των εισοδημάτων και από την ολοκληρωτική διακοπή των χρηματοδοτήσεων. Όπως τεχνητή ήταν και η αύξηση των τιμών το διάστημα 2003-2006 όταν οι Τράπεζες πλειοδοτούσαν σε άκριτες φθηνές χρηματοδοτήσεις και η κυβέρνηση επί Υπουργίας κ. Αλογοσκούφη προανήγγειλε έξι μήνες πριν εφαρμοσθούν, τις φορολογικές επιβαρύνσεις (ΦΠΑ στις νέες κατασκευές), εξαναγκάζοντας οικοπεδούχους και εργολάβους σε ακραία δραστηριότητα και πλειοδοσία αντιπαροχών.
Όπως προαναφέραμε με την ύφεση δεν καταρρακώθηκαν μόνο οι οικονομικές, κλονίστηκαν και κοινωνικές αξίες και μια από αυτές τις αξίες που κλονίστηκε είναι η αξία της κατοικίας για την κοινωνία η οποία πρέπει άμεσα να αποκατασταθεί. Η σπέκουλα και η κερδοσκοπία δεν πρέπει να περάσουν στην καθημερινότητά μας. Η οικονομική αστοχία κάποιων πολιτών δεν πρέπει να μετατρέψει τις γειτονιές σε ζούγκλες και οι αξίες πρέπει να αποκατασταθούν άμεσα.
Τα “κόκκινα δάνεια” πρέπει να επιμηκύνουν με ευνοϊκούς όρους έτσι ώστε να γίνουν βιώσιμα.
Στις περιπτώσεις στις οποίες οι ιδιοκτήτες δεν επιθυμούν να κρατήσουν τα ακίνητα τους θα πρέπει οι Τράπεζες να διευκολύνουν τις πωλήσεις είτε περιορίζοντας τις απαιτήσεις τους (κουρεύοντας το δάνειο) είτε χρηματοδοτώντας τον νέο φερέγγυο αγοραστή στο 100% του οφειλόμενου υπόλοιπου (που η ίδια τράπεζα είχε εγκρίνει στο παρελθόν) εξαλείφοντας παράλληλα πλήρως το βάρος από τον προηγούμενο ιδιοκτήτη.
Τα σπίτια δεν πρέπει να βγουν σε πλειστηριασμούς. Αν συμβεί αυτό θα υποτιμηθούν ακόμη περισσότερο όλες οι περιουσίες αλλά και οι εμπράγματες εξασφαλίσεις πάνω στις οποίες βασίζεται κάθε δανεισμός και κάθε μελλοντική επιχειρηματική ανάπτυξη.
Αφού οι πολίτες έσωσαν τις Τράπεζες πρέπει και οι Τράπεζες τώρα να σώσουν τους πολίτες.

Από Μισθωτός Εργάτης, Ελεύθερος Πολίτης

Δεν θα ήταν υπερβολή να περιγράψουμε την τελευταία εικοσαετία ως “Κοσμογονική”, με την πλήρη σημασία του όρου.   Ένας καινούργιος κόσμος κυοφορείται, και ανάλογα με το πως θα αντιδράσουν τα πολιτικά υποκείμενα και οι μάζες, δεν είναι απίθανο στον δυτικό ανεπτυγμένο κόσμο, να γεννηθεί κάτι εντελώς διαφορετικό πολιτικά και κοινωνικά.

Οι απανωτές κρίσεις σε συνδυασμό με την απόλυτη διάχυση της πληροφορίας, το υψηλό επίπεδο κατάρτισης, που ειδικά οι νέοι άνθρωποι ενσωματώνουν, και την πεποίθηση δικαιωμάτων που επικρατεί στο δυτικό κόσμο, μετεξέλιξε το μισθωτό εργάτη σε εν δυνάμει ελεύθερο πολίτη. 

Ο εργαζόμενος από απλό “εξάρτημα μιας μηχανής”,  από διεκπεραιωτής ενός τμήματος μιας παραγωγικής διαδικασίας, εκπαιδεύτηκε με βίαιο, αναγκαστικό και βιωματικό τρόπο, σε οικονομικά και διαχειριστικά αντικείμενα που αγνοούσε και δεν τον ενδιέφεραν. Επιπροσθέτως ο εργαζόμενος άρχισε να ασχολείται με θέματα επενδύσεων, χρηματιστηρίου, ακινήτων, επιχειρηματικότητας... κάτι που μέχρι πρότινος έκαναν μόνο οι πλούσιοι.

Οι πλούσιοι “τεμπελιάζουν” και ενώ στο παρελθόν κινούσαν τις επιχειρήσεις, τις τέχνες, τον πολιτισμό, την πολιτική, πλέον ασχολούνται (πάλι δια αντιπροσώπων) μόνο με το χρήμα και σταδιακά εκχωρούν όλες τις δημιουργικές δραστηριότητες.  Με αυτό τον τρόπο άθελά τους δημιουργούν ασύμμετρους πόλους πολιτικής και οικονομικής εξουσίας.

Οι δε εργάτες, του ανεπτυγμένου κόσμου, που μέχρι τότε κοιτούσαν μόνο την δουλειά τους, την οποία αρκετοί έχασαν, αναγκάστηκαν να δουν και την δουλειά των “από πάνω” τους και κατάλαβαν πόσο κοντά τους βρίσκονται με αποτέλεσμα να απομυθοποιήσουν σε μεγάλο βαθμό τους ηγέτες και τους κυβερνήτες του.

Ο ίδιος ο πλούτος απομυθοποιήθηκε, τεράστιες περιουσίες, κάθε λογής, απαξιώθηκαν και η κοινωνία κλήθηκε να τις αποκαταστήσει καταδεικνύοντας το πόσο κοινωνική είναι τελικά η ιδιωτική περιουσία των λίγων.  

Είμαι σίγουρος ότι αυτά που περιγράφω για πολλούς νέους θεωρούνται αυτονόητα αλλά είμαι επίσης βέβαιος ότι ελάχιστοι κατανοούν το ποιοτικό άλμα που συντελείται στην κοινωνία.  Οι πολίτες δηλαδή αντιλαμβάνονται τις αδυναμίες των διαχειριστών της οικονομικής και πολιτικής εξουσίας ως μια δύναμη που υπήρχε και μειώθηκε ενώ αντίθετα αυτό που άλλαξε είναι πως αυξήθηκε και η δική τους δυνατότητα να κατανοήσουν και να κυβερνήσουν, κάτι που δεν είχαν οι γονείς τους.

Ελάχιστοι δηλαδή αντιλαμβάνονται, ότι δημιουργείται η δυνατότητα να περάσουμε από μια κοινωνία με “μεγάλους ηγέτες¨ και οπαδούς, σε μια κοινωνία που όλοι οι πολίτες θα είναι ελεύθεροι και κυβερνήτες.
Με αυτό το σκεπτικό και στις επερχόμενες εκλογές οι πολίτες θα έπρεπε να ψηφίζουν "υπηρέτες" και όχι "αφεντικά".  Αν, δηλαδή, είχαν "Επιχείρησή" θα προσλάμβαναν ως Διευθυντή, κάποιον γνωστό για να του κάνουν χάρη; Θα αδιαφορούσαν και θα άφηναν άλλους να αποφασίσουν; Θα έβαζαν "νταήδες να τα σπάσουν" για να εκδικηθούν την προηγούμενη διοίκηση της εταιρείας τους;
Το Δημόσιο είναι η Επιχείρησή μας! Οι Πολ΄τες οφείλουμε να ψηφίζουμε εκείνους που θα προσλαμβάναμε, ως Διευθυντές στην Επιχείρησή μας, ΚΑΙ ΟΧΙ εκείνους που λένε ότι θα μας προσλάβουν ως εργάτες στο μαγαζί μας.
Νίκος Μανομενίδης υποψήφιος Περιφερειακός Σύμβουλος Θεσσαλονίκης με το συνδυασμό "Πολίτες Μπροστό" και τη Νιόβη Παυλίδου.

Ο χρυσός, το ανυπόληπτο κράτος και οι "χρυσοθήρες" της πολιτικής...

Είναι ο «Χρυσός» το πρόβλημα στη Χαλκιδική;

Όχι δεν είναι απαραίτητα ο Χρυσός το Πρόβλημα στη Χαλκιδική. Υπάρχει όμως τεράστιο θέμα αναξιοπιστίας του Κράτους και ειδικότερα των Περιφερειών.

Από την ακαδημαϊκή σκοπιά θα μπορούσαν να είναι αυστηρότεροι οι περιβαλλοντικοί όροι και οι προϋποθέσεις για κάθε επένδυση αλλά όπως είναι γνωστό η Ευρωπαϊκή Ένωση πρωτοστατεί, παγκοσμίως, και εφαρμόζει μια από τις αυστηρότερες περιβαλλοντικές πλατφόρμες προϋποθέσεων.  Είναι επίσης γνωστό ότι άλλες μεγάλες χώρες ανταγωνίζονται αθέμιτα την Ευρώπη με πολύ χαμηλότερα ανθρωπιστικά και περιβαλλοντικά στάνταρτ.

Οι επενδύσεις και τα όρια δεν είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα μας.  Δυστυχώς στην Ελλάδα ισχύει το παράλογο, ο εντοπισμός των περιβαλλοντικών παραβάσεων και η σύγκρουση με τους παρανομούντες να επαφίεται στην ατομική ευαίσθητων πολιτών που ενίοτε βρίσκουν απέναντί τους, σύμμαχο των παραβατών, λειτουργούς του κράτους που χρησιμοποιούν ως αναπτυξιακό εργαλείο «τα στραβά μάτια» σε περιβαλλοντικά και ερ

γασιακά έγκλημα (πχ. να μην κλείσουμε την εταιρεία που ρυπαίνει γιατί θα μείνουν στο δρόμο 50 εργαζόμενοι).

Απαιτείται να αλλάξουμε το Κράτος, και ειδικότερα την Περιφέρεια έτσι ώστε να λειτουργεί ως φορέας καθολικής και βιώσιμης ανάπτυξης και όχι ως αδιάφανος μηχανισμός υποστήριξης συγκεκριμένων μικρών και μεγάλων συμφερόντων, παρεμβαίνοντας αθέμιτα στο ανταγωνισμό των επιχειρήσεων, είτε εμποδίζοντας κάποιες με γραφειοκρατικά προσχήματα, είτε επιτρέποντας την λειτουργία σε άλλες επιχειρήσεις που δεν πληρούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις. 

Ανήκω λοιπόν κι εγώ στους πολίτες που δυσπιστούν τόσο για  την οργανωτική ικανότητα των μηχανισμών ελέγχου (υπο-στελέχωση) όσο και για τις προθέσεις αρκετών εκ των διοικούντων και για αυτό δυσπιστώ και για την επένδυση που αφορά τον χρυσό της Χαλκιδικής. 

Ωστόσο θεωρώ άστοχο και παραπλανητικό το ερώτημα προς τους υποψηφίους Περιφερειάρχες εάν είναι υπέρ ή κατά της τάδε ή της δείνα επένδυσης.  Το πολίτευμα μας δεν είναι Περιφερειακή "Φεουδαρχική" Δημοκρατία.  Οι Περιφερειάρχες θα κληθούν να διοικήσουν με βάσει τους Νόμους της Ελληνικής Δημοκρατίας, δεν έχουν δηλαδή αρμοδιότητά να αποφασίζουν για τα πάντα και είναι προφανές ότι τις περισσότερες φορές που παίρνουν θέση το κάνουν, «πετώντας την μπάλα στην κερκίδα»  εκμεταλλεύονται το δημόσιο αίσθημα για άλλες σκοπιμότητες.

Αφού η Βουλή και η Κυβέρνηση είναι που αποφασίζουν για τις μεγάλες επενδύσεις μέσα από ειδικές διαδικασίες, για τις οποίες θα μπορούσαμε να πούμε και να κάνουμε πολλά αλλά δεν είναι της παρούσης, η Περιφέρεια οφείλει να προσαρμοστεί αναλόγως.  Υπάρχουν δυνατότητες ουσιαστικής παρέμβασης της Περιφέρειας η οποία μπορεί, θέτοντας ως πρώτη προτεραιότητα την αυστηρή και αμερόληπτη τήρηση των Νόμων και των αυστηρών Ευρωπαϊκών κανόνων, να αποτρέψει αποικιοκρατικές και άλλες συμβάσεις που προκαλούν μεγάλο τοπικό ενδιαφέρον,  κάνοντας δύσκολη τη ζωή όσων σκοπεύουν να «ασελγήσουν στο σώμα της», αλλά και να απομυθοποιήσει, μέσω των σχολαστικών ελέγχων πιθανές πλάνες για επιπτώσεις που δεν υφίστανται.

Εκτιμώ τον Δήμαρχο Μπουτάρη ως μοναδικό και ξεχωριστό Άνθρωπο-Πολίτη.

Εκτιμώ τον Δήμαρχο Μπουτάρη ως μοναδικό και ξεχωριστό Άνθρωπο-Πολίτη.

Έχω επίσης την αίσθηση, που πλησιάζει να γίνει και πίστη, ότι είναι ανιδιοτελής, δεν υποκινείται δηλαδή ο λόγος και οι επιλογές του από προσωπικό συμφέρον, πέραν της αυτονόητης φιλοδοξίας κάθε πολίτη που ασχολείται με τα κοινά, αλλά από πραγματική έννοια για αυτό που ο ίδιος πιστεύει ότι θα ήταν καλό για την πόλη μας.  Τον υποστήριξα και τον ψήφισα στην δεύτερη εκλογική αναμέτρηση έναντι του συνδυασμού του τέως Δημάρχου κ. Παπαγεωργόπουλου ως καλύτερη επιλογή.

Όλα αυτά ωστόσο δεν σημαίνουν ότι αναγνωρίζω, τον Δήμαρχο Μπουτάρη, ως ηγετικό εκπρόσωπο της Κεντροαριστεράς.  Απέχει πολύ το μοντέλο διοίκησης που ασκείται από το επίπεδο δημοκρατίας, διαφάνειας και κοινωνικής συμμετοχής που οραματίζομαι.

Μέχρι σήμερα είναι η καλύτερη επιλογή, αν συνυπολογίσει κάποιος την ιστορία και τους συσχετισμούς της πόλης.  Ελπίζω ωστόσο να εμφανιστεί πριν τις εκλογές μια νέα ρηξικεύλεστη πρόταση που δεν θα συμβιβάζει αλλά θα αλλάζει το πολιτικό και διοικητικό τοπίο στο Δήμο μας.

Ένα κοινοβουλευτικό χτύπημα στον κοινοβουλευτισμό;

Θα προσπαθήσω να αιτιολογήσω και όχι να δικαιολογήσω όσους ψήφισαν Χρυσή Αυγή και παρακαλώ αν κάποιος ψηφοφόρος της πιστεύεις ότι παρερμηνεύω την ψήφο του ας το καταθέσει. Δεν συμφωνώ με την ταύτιση όσων ψήφισαν Χρυσή Αυγή με τους Χρυσαυγήτες. Αν πέσουμε σε αυτή την παγίδα εκπληρώνουμε την στρατηγική της ΧΑ που είναι αφενός να λειτουργήσει το εκλογικό αποτέλεσμα ως μεγεθυντικός φακός της δύναμης της και αφετέρου η κοινωνική κριτική να εγκλωβίσει τους αμυνόμενους ψηφοφόρους στην αγκαλιά της.
Οι περισσότεροι από όσους ψήφισαν ΧΑ δεν έχουν μιλήσει με μέλος της ΧΑ ούτε έχουν διαβάσει κάποιο κείμενο της. Εκτίμηση μου είναι ότι οι ψηφοφόροι της ΧΑ ήθελα να στείλουν μια "βόμβα" στο κοινοβούλιο που απόλεσε την αξιοπιστία του. Όταν αισθάνεσαι τόσο μικρός και αδύναμος να αλλάξεις να πράγματα πολλές φορές μπαίνεις στον πειρασμό να τα καταστρέψεις.
Η μόνη γιατρειά είναι περισσότερη Δημοκρατία. Θέλω να ακούσουν όλοι οι Έλληνες τι έχουν να πουν οι εκλεγμένοι της ΧΑ, ένας ένας όλοι τους, όπως επίσης θέλω να ακούσω την Αριστερά με επιχειρήματα (όχι στερεότυπα ήρωες, αίματα κλπ) να καταθέτει πειστική πρόταση για την προοπτική της άμεσης δημοκρατίας.